Αmadeus σημαίνει "ο αγαπημένος των θεών"

Είναι ένα από τα τελευταία βράδια του ταξιδιού μου στο Λονδίνο. Μαζί με τρεις φίλους μπαίνουμε στο μετρό για να βρούμε τους υπόλοιπους της παρέας που μας περιμένουν σε προκαθορισμένο σημείο.

Για μια ακόμη φορά στα δαιδαλώδη στενά του Υπογείου των σταθμών, μουσική έρχεται απρόσκλητη αλλά ευπρόσδεκτη στα αυτιά μας. Ηλεκτρική κιθάρα για την ακρίβεια, σε γλυκιά και οικεία μελωδία. Το μυαλό χάνεται κι αυτό στο δικό του λαβύρινθο προσπαθώντας να αναγνωρίσει το κομμάτι, το έτος, να προσδιορίσει το συναίσθημα μελαγχολίας και νοσταλγίας.

Η μουσική και η μυρωδιές είναι, ο πιο γρήγορος δρόμος για να ταξιδέψει κανείς μέσα στο χρόνο. Είτε προς τα πίσω είτε προς τα μπροστά. Η πιο ισχυρή χρονομηχανή.

Γρήγορα βρέθηκα στο Τότε. Σε Εκείνο το Πάσχα, που αγόρασα μια διπλή συλλογή βινυλίου, με κόκκινο, μάλλον κακόγουστο, εξώφυλλο και τίτλο "αυτές είναι οι επιτυχίες σήμερα", εξαργυρώνοντας το χρηματικό ποσό-δώρο της νονάς μου ή το χαρτζιλίκι μου-δεν μπορώ πια να θυμηθώ με ακρίβεια και δεν έχει και καμία σημασία άλλωστε.

Έφηβη Σε σχεδόν μόνιμη κατάθλιψη, καινούργια στον κόσμο των αισθημάτων και των αισθήσεων, μόνη και μπλεγμένη. Τα αγόρια σαν δυσνόητο παζλ, οι φιλίες σαν σκακιέρα, το μέλλον θολό, πολύ μακριά, κι ο εαυτός μου εξίσου άγνωστος. Να ακούω κρυφά στο στερεοφωνικό του μεγαλύτερου αδελφού μου τους λίγους δίσκους, που με καμάρι αποκτούσα σιγά-σιγά, φιλοδοξώντας να φτάσω τον αριθμό αυτών που είχε εκείνος. Μάλιστα τους υπέγραφα στο εξώφυλλό με το αδέξιο μονόγραμμα μου κάνοντάς τους κομμάτι της συλλογής και της προσωπικότητάς μου.

Το Etude, ήταν στο δεύτερο δίσκο της συλλογής. Η μελωδία ταίριαξε απόλυτα με τα συναισθήματα, τα χρώματα και τις εικόνες του τότε μου. Μελαγχολική, απλή και κυκλωτική. Εικόνες από βόλτες με τους τότε φίλους, τον τότε εφηβικό μου έρωτα, μυρωδιές από τις πασχαλιές που ήταν γεμάτα τα σπίτια, ο χαρακτηριστικός καιρός του Απριλίου- τρυφερή δροσιά τις ανοιξιάτικες νύχτες και πίσω από αυτές να παραμονεύει το κρύωμα ή οι αλλεργίες- σε κλάσματα δευτερολέπτου στο μυαλό μου υπερνίκησαν το Τώρα και μου έδωσαν ένα γερό κέντρισμα νοσταλγίας.


Αλλά η Εικόνα μπροστά μου δεν με άφησε για πολύ Εκεί. Η ματιά μου Τώρα έπεσε στον άνθρωπο που έπαιζε τη μουσική που με ταξίδεψε: ένας νέος άντρας με το ένα από τα δύο χέρια του κομμένο στον καρπό.



Δεν πρόλαβα να αντιδράσω πριν η μεγάλη κυλιόμενη σκάλα με αρπάξει προς τα επάνω. Σοκαρίστηκα. Όχι για την αναπηρία. Αλλά γιατί το αγαπημένο κομμάτι που γέμιζε το χώρο με τις νότες του ήταν σαν να το εκτελούσε όχι απλά κάποιος αρτιμελής αλλά και ταλαντούχος.
Συνήθως δίνω χρήματα στους μουσικούς του δρόμου. Δεν τους θεωρώ ζητιάνους, μα αυτό που είναι: καλλιτέχνες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, που οι αναμνήσεις ήρθαν να χτυπήσουν με φόρα στον τοίχο του παρόντος και να λιώσουν σαν διαλυμένο μπαλόνι γεμάτο με κόκκινο χρώμα, η μόνη μου αντίδραση ήταν να περπατήσω μηχανικά μπροστά. Όταν άρχισα να ψάχνω την τσάντα μου για ψιλά ήμουν ήδη αρκετά μακρυά από το μουσικό. Σχεδόν σκεφτόμουν να γυρίσω πίσω, όταν με ανακούφιση είδα ότι τουλάχιστον ο Μ. είχε καλύτερα αντανακλαστικά από μένα και ήδη έδινε τα ψιλά του στον άξιο πιλότο της χρονομηχανής μου.



Ημέρες μετά, πίσω στην Αθήνα, χωρίς ακόμα να έχουν ξεθωριάσει οι εικόνες από το πρόσφατο ταξίδι μου και δέσμια της ίωσης, γρίπης ή κρυολογήματος, ό, τι τελοσπάντων είναι αυτό που με έχει νικήσει τα τελευταία εικοσιτετράωρα, είπα να αφεθώ σε κάτι που αρνούμαι πεισματικά εδώ και πολύ καιρό: τηλεόραση.

Αρχίζω βαριεστημένα το zapping και πέφτω σε μια "γνώριμη" εικόνα στο κανάλι της Βουλής. Δύο άντρες με νυχτικά εποχής και κηροπήγια να χτυπούν επίμονα μια ξύλινη πόρτα φωνάζοντας "seniore Salieri, open the door!". Και στο μυαλό μια αστραπή: είναι το Amadeus του Milos Forman.

Σχεδόν μόνιμα ερωτευμένη με τον ηθοποιό που ενσάρκωσε το Μότσαρτ (Tom Hulc), με πραγματική λατρεία για τη μουσική του συνθέτη, από τότε που πρωτοείδα την ταινία μόνη μου στο σινεμά, δεν μπορώ να αντισταθώ και να μην την ξαναδώ... Εποχής, συναισθηματική, άψογης πλοκής και καταπληκτικών ερμηνειών. Περνάω περίπου 160 λεπτά παραδομένη για μια ακόμη φορά στην πλοκή της και ξαναβρίσκοντας τους ήρωές της σαν παλιούς αγαπημένους φίλους.

Αλλά ο χρόνος είναι ένα ζευγάρι γυαλιά που κάθε φορά αλλάζει την οπτική σου αφού, μοιραία, συνήθως, αλλάζει και ο βαθμός μυωπίας ή πρεσβυωπίας σου, κατά περίπτωση...
Κι έτσι, αυτή τη φορά, έπιασα τον εαυτό μου να συμπονώ περισσότερο από ποτέ τον πραγματικό πρωταγωνιστή της ταινίας: τον Σαλιέρι. Το μοχθηρό ανταγωνιστή που ομολογεί τη δολοφονία της ιδιοφυΐας και επιχειρεί να αυτοκτονήσει στην αρχική σκηνή του έργου. Τον άνθρωπο που έδωσε την ψυχή του για τη μουσική και όμως ποτέ δεν έφτασε τις θεϊκές μελωδίες του παιδιού-θαύματος.

Γιατί ήταν μια "χρυσή μετριότητα", όπως ο ίδιος χαρακτηρίζει τον εαυτό του στο τέλος της ταινίας. Τίποτα άλλο από αυτό.

Και είναι τόσο δύσκολο να υπηρετείς μια τέχνη, μοχθώντας και λατρεύοντάς την, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή θα έχεις την υστεροφημία που θα σε κάνει αθάνατο. Ελπίζοντας ότι μπορείς να κάνεις τη Διαφορά. Και πόσο σκληρό είναι να αναγνωρίζεις αυτή την ιδιοφυΐα σε άλλους ενώ ποθείς να την έχεις εσύ, ενώ κοπιάζεις με όλες σου τις δυνάμεις γι΄αυτήν. Πόσο πικρή γεύση έχει ο αγώνας όταν κάποιος δίπλα σου έχει απλά το Χάρισμα και ποτέ δεν χρειάστηκε, ίσως, να παλέψει όσο εσύ για να φτάσει στο ίδιο ή και σε ανώτερο σημείο και να σε αφήσει πίσω ασθμαίνοντας.


Σκέφτηκα όλους αυτούς τους ανώνυμους υπηρέτες: μουσικούς, χορευτές, ζωγράφους. Σκέφτηκα πόσοι λίγοι τελικά αφήνουν ιστορία...
Σκέφτηκα τους περισσότερους από εμάς...


Κι ύστερα το μυαλό μου πήγε πάλι σε Εκείνον. Τον καλλιτέχνη στο μετρό του Λονδίνου...Που δεν είναι ο μεγάλος ερμηνευτής που θα γράψει το όνομά του στο πάνθεον των μουσικών. Δεν είναι ο διεθνώς αναγνωρισμένος κιθαρίστας που θα αφήσει εποχή, χωρίς πλούτη και δόξα.

Κι όμως, η μουσική του έκανε την ψυχή μου να πετάξει σ' αυτό που ήμουν και σ' αυτό που είμαι. Αυτό δεν είναι μαγικό;

Τι σημασία έχει τελικά το αν θα γίνεις το μεγαλύτερο αστέρι όταν το φως σου μπορεί να φωτίσει τις ψυχές έστω και μερικών περαστικών μια τυχαία νύχτα; Τι σημασία έχει αν η υστεροφημία θα σε κάνει αθάνατο στο πέρασμα του χρόνου; Μήπως και η αθανασία, δεν είναι μια σχετική έννοια;

Η τέχνη σε διαλέγει, δεν την διαλέγεις. Το τι μπορείς να κάνεις με αυτή είναι ζήτημα γονιδίων, συγκυριών, ευκαιριών και χαρακτήρα. Σαν υπηρέτης της, οφείλεις να της δώσεις ό, τι καλύτερο διαθέτεις. Την αγάπη, την αφοσίωση, το μόχθο σου. Κι εκείνη θα σου δώσει τη γαλήνη της δημιουργίας, τη δυνατότητα της αυτοέκφρασης, ακόμη κι αν είσαι μια χρυσή μετριότητα.

Η στιγμή που η ψυχή σου βγαίνει προς τα έξω, όπως και αν γίνεται αυτό, με καλλιτεχνική ή όχι αξία, είναι εξ ορισμού μαγική. Με κάποιο τρόπο η μετουσίωση της ενέργειας φτάνει Κάπου. Εκείνη τη στιγμή είσαι κι εσύ "αγαπημένος των θεών". Τώρα αν θα φτάσει να ζεστάνει, να διασκεδάσει, να προβληματίσει, να ταξιδέψει μια καρδιά, ένα μυαλό ή χιλιάδες δεν έχει τελικά τόση σημασία.

Το ταξίδι από το μέσα της στο έξω και στην ψυχή των άλλων είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή.

η φωτογραφία είναι του Μ.
τον ευχαριστώ πολύ και γι' αυτό